Vakantie voorbij? Tegenzin of zinvrij ...
Inzichten van Camus en mijn ochtendcommunity
Ik ga met flinke tegenzin naar mijn werk. En dat vind ik ook nog eens gênant.
Nee, gelukkig niet iedere dag. Sterker nog, meestal vertrek ik met plezier en ervaar ik voldoening in mijn werk.
Er is echter een vast moment in het jaar waarop ik het ronduit vreselijk vind om weer te gaan werken: na mijn vakantie. Het neemt zelfs zo’n vorm aan dat ik serieus overweeg geen echte vakanties meer te nemen.
Tijdens de vakanties ervaar ik denk ik iets van het paradijs. Het leven zoals iets in mij toch nog steeds wil dat het leven is: alle tijd hebben, geen verplichtingen, mijn lieve mensen om mij heen, in de natuur, lekker eten en drinken. ‘IK MOET NIKS!!’ Is een zin die ik als kind graag driftig riep. GET OFF MY BACK! Kwam daar later bij. Nu, wat later, ben ik mij met vallen en opstaan gaan realiseren dat het leven geen paradijs is. Het kan wel even paradijselijk zijn. Maar daarna komt er ook weer een moment dat de plicht roept. ‘In het zweet uws aanschijns zult gij brood eten’ is de zin die ik vroeger regelmatig hoorde. En ja, zo voelt het soms ook echt.
Dit is geen blog over inzichten waardoor de tegenzin werd opgelost. Helaas. Wel werd ik tijdens en direct na de vakantie uit twee hoeken verrast. Verrassingen die mijn tegenzin niet minder maar wel draaglijker maakten. Ik deel ze graag met jullie:
Camus en de zinvrijheid van het leven.
Dit deel gaat over Camus en zijn visie op de mythe van Sisyphus. Ik ga niet uitvoerig in op deze mythe, dit is een heel korte samenvatting: Sisyphus heeft de goden verzocht en het met hen aan de stok gekregen. Na een lang kat-en-muis-spel hebben de goden een passende straf voor Sisyphus: Sisyphus is gedoemd eeuwig een rotsblok de berg op te rollen, te zien hoe deze er weer vanaf rolt, om vervolgens weer naar beneden te lopen en het rotsblok weer omhoog te rollen. Wat een sadisme, om gek van te worden! Deze zomer tijdens de vakantie hadden we het regelmatig over dit metaforische rotsblok. Bijvoorbeeld na het doen van de camping afwas, om vervolgens weer de borden vies te maken. ‘Zo daar gaat het rotsblok weer!’.
Het is precies dit beeld dat aansluit bij wat mij nu zo dwars zit aan het einde van de vakantie: een heel jaar mijn best doen met toch ergens een uitzicht naar een vakantieperiode, om vervolgens weer opnieuw te beginnen. Komt er dan nooit een einde aan? Het vliegt mij aan, de absurditeit van dit systeem. Daar gaan we weer ... wat is in godsnaam de zin van dit alles?
Camus helpt ons in zijn essay nog eens beter naar deze mythe te kijken. Sisyphus is voor Camus namelijk een held! Camus vraagt ons Sisyphus voor te stellen als iemand die boven aan de berg de steen naar beneden ziet rollen ... en er rustig en ontspannen achter aan wandelt. Camus schrijft ‘We moeten ons Sysiphus voorstellen als een gelukkig mens!’. Sysiphus ziet zelf de zinloosheid van zijn handelen en heeft daar vrede mee. In de overgave aan deze zinloosheid, dit absurde, is er een mogelijkheid om het leven ten volste te ervaren. Dit is het leven! Het verzet wordt gestopt. Het is zoals het is. En omdat het zo is ontstaat er ruimte. Tijdens zomeravond gesprekken hierover op de camping noemde de buurman op de camping het woord ‘zinvrij’, als tegenhanger van zinvol of zinloos. Treffend.
Ok, dat helpt wat. Het niet meer verzetten tegen het absurde en het vragen over de ‘zin van dit alles’ los te laten. Maar er is ook iets wat mij steekt. Als ik mij Sisyphus zo voorstel, lopend naar beneden of zwoegend omhoog is er een gevoel dat bij mij opkomt: eenzaamheid.
Mijn ochtendcommunity
Op de dag dat ik met een steen in mijn maag op weg ging naar mijn ‘eerste werkdag na de vakantie’ ontving ik troost uit onverwachte hoek.
Dat vraagt eerst wat uitleg: Ik fiets graag naar mijn werk. Een deel van mijn werkzaamheden (als verpleegkundige) verlopen via een stipt rooster en ik start vroeg in de ochtend. Hierdoor ben ik op de fiets op mijn werkdagen vroeg in de ochtend op hetzelfde tijdstip op dezelfde plaats en kom ik ook regelmatig dezelfde mensen tegen.
Op een vaste plek kom ik ‘Hans’ tegen. We hebben elkaar snel gespot want we fietsen beiden op dezelfde zogenaamde ‘speedpedelec’, die 45 km per uur gaan. 2 keer 45 km per uur langs elkaar betekent een relatieve snelheid van 90 km/ uur. Geen tijd voor een praatje of een uitgebreide groet dus, ik weet ook niet of ‘Hans’ Hans heet. Het bijzondere is dat ik hem zowel op de heenweg als op de terugweg tegenkom. Ik vermoed dat hij volgens het zelfde rooster (ook in de zorg?) werkt en van A naar B reist, terwijl ik van B naar A ga. Dat riep bij mij in eerste instantie het ultieme gevoel van zinloosheid op. Hij weer vroeg op gestaan in A om in B te gaan werken, ik vice versa. En aan het eind van de dag allebei weer terug…
Na elkaar enkele keren vriendelijk aan te hebben gekeken vanachter het scherm van onze helm hebben we een groet-ritueel ontwikkeld. We zien elkaar in de verte aankomen. Ik begin heel hard te zwaaien, hij roept heel hard iets naar mij en dan moeten we allebei lachen. Vrij simpel.
Op mijn eerste werkdag na de vakantie fiets ik op de bekende plek tussen Rijn en Waal, en dan zie ik hem aankomen. En waar ik normaal altijd vrolijk word, word ik nu echt geraakt. De enige zin die mij zo vol raakt is ‘Ach, Hans is er ook gewoon weer’.
Ik ben niet alleen. Die steen moet weer naar boven, in het zweet des aanschijns. Heeft het zin? Geen idee, er naar zoeken helpt mij in ieder geval niet. Overgave. Maar dan in verbinding met al die anderen. Al die mensen die ook weer opgestaan zijn, zich hebben klaar gemaakt en ook weer op pad gegaan zijn. Met zin of tegenzin. Kijk, zij zijn er ook! Ontroerend. Dat helpt mij genoeg om met hart, hoofd en handen een nieuw seizoen in te gaan.
